พระแก้ว 25 พุทธศตวรรษมีรุ่นไหนที่มีแม่พิมพ์เหล็กมากกว่า 1 ชุดบ้าง

ขออนุญาตเวปพลังจิตครับ

มีท่านที่ถามผมมาว่า ในฐานะที่ผมเคยเป็นผู้จัดการฝ่ายผลิตของโรงงานแก้วของคุณพ่อผม และในฐานะที่เป็นผู้ควบคุมทีมช่างที่สร้างชิ้นงานแก้วและพระแก้วด้วย

 

สำรองพื้นที่

 

สารบัญ

 

ขออนุญาตว่า กระทู้นี้ว่า ผมมีเวลาว่างเมื่อไรจะมาเติมๆให้พอเข้าใจนะครับ ระยะนี้เวลาว่างน้อยลงมากๆ พอจะว่างก็อยากฟังธรรมะอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ทางยูทู๊ป

ครับ โปรดติดตามครับ

 

ว่างนิดนึง แอบมาเติมคำตอบให้พอเข้าใจครับ

ในยุค พ.ศ. 2497 - 2515 เป็นยุคที่ผมยังไม่ได้เข้ามาเป็นผู้จัดการโรงงานแก้ว เป็นยุคที่ผมติดตามคุณพ่อคุณแม่ผมไปโรงงานต่างๆ มีโรงงานแก้วหลายแห่ง โรงงานหล่ออลูมิเนียมชื่อโรงงานเหรียญทองของเจ๊ตุ๊กับลูก และโรงงานอื่นๆอีกมากมาย

 

ผมไม่ค่อยได้สนใจอะไรลึกซึ้งมากนัก นอกจากที่ได้ยินได้ฟังผู้ใหญ่เขาคุยกัน ส่วนมากเป็นเรื่องจิปาถะ แต่ก็ขอยอมรับว่า เคยได้ยินในสิ่งที่ผู้ใหญ่คุยกัน อย่างเช่นเรื่องการแกะแม่พิมพ์เหล็กที่ไหนที่หนึ่ง ที่เจ้าของสำนักเขาต่อว่าเจ้าของโรงงานแกะแม่พิมพ์เหล็ก ดันแกะชื่อประเทศกลับหลังหัน เป็นที่ตลกโปกฮาขำขำไปนาน

 

ยอมรับครับว่าก่อน พ.ศ. 2515 ข้อมูลเรื่องแม่พิมพ์เหล็กของพระแก้วหน้าตัก 3 และ 5 นิ้ว ไม่ทราบเลยว่า มีทำรุ่นละกี่ชุดหรือไม่

รู้แต่แม่พิมพ์รุ่นพระแก้วห้อยคอ มีรุ่นละหลายชุดมาก เพราะเป็นเครื่องที่ต้องใช้หลายชุดในแท่นเครื่องแท่นเดียวครับ

 

ขออธิบายลักษณะของแม่พิมพ์เหล็กพระแก้วขนาดห้อยคอครับ เป็นเหล็กแท่งยาวๆ 1 ฟุตเศษ ภายในเป็นโพรงรูปพระแก้ว มีทางให้น้ำแก้วไหลถึงกันหมดทั้งสิบองค์ บางรุ่นถึงสิบกว่าองค์ แต่ปรามาจารย์หรืออาจารย์ที่สอนผมมักบอกว่า ยิ่งน้อยองค์ยิ่งดี เพราะแรงอัดจะดันน้ำแก้วทั่วถึงกว่า

แล้วแท่งนี้หนึ่งแท่งมีสิบองค์ มีอย่างน้อยสามแท่ง วางอยู่บนแท่นเหล็กหมุนได้ แท่นแผ่นเหล็กกลมนี้ หมุนถึงหัวฉีดก็หยุด ให้หัวฉีดน้ำแก้วอัดน้ำแก้วเข้าแท่งนี้ อั้นหรือหยุดหมุน 3 วินาที เพื่อใหน้ำแก้วเซ็ทตัว พอหมุนขยับ แท่งนี้ก็จะเปิดเป็นสองซีก องค์พระแก้วไหลลงมา ช่างโกยชิ้นงานลงถาด นำเข้าเตาอบ พอหมุนอีกทีแท่งนี้ก็จะถูกทำให้ปิดเพื่อรอเข้าหัวฉีดครับ

 

ดังกล่าวด้านบนนี้เรียกว่า แท่นหมุน 3 จังหวะ ยังมีแท่นหมุน 5 และ 7 จังหวะ ส่วนมากนิยมทำกับเครื่อง 3 และไม่เกิน 5 จังหวะ เพราะถ้ายิ่งมากจังหวะก็ยิ่งต้องใช้แม่พิมพ์เหล็กมากชุดเกินไป เจ้าของงานมักขอให้ใช้ไม่เกินนี้

ผลิตได้เร็วอย่างไม่น่าเชื่อ ถ้ามีใครบอกคุณว่า พระแก้วห้อยคอที่ใช้เทคนิควิธีนี้ สร้างน้อย แค่ 500 องค์หรือ 1,000 องค์ ท่านก็โปรดพิจารณาได้เองครับ ช่างกว่าจะเซ็ทเครื่องได้ ต้องลองแล้วลองอีก แค่ช่วงลอง 3 - 5 นาที พระแก้วก็ถูกอัดออกมาเกิน 500 องค์ไปแล้ว กว่าช่างใหญ่จะยอมให้เครื่องหมุนอัตโนมัติ ก็ฉีดออกมาเกินพันองค์แล้วครับ

 

เมื่อปี พ.ศ. 2559 มีวันหนึ่ง ผมไปเยี่ยมคุณสมศักดิ์เจ้าของโรงงานแก้วเจษฏา ไปพบที่โรงงานเจษฏา ตอนนั้นมีการผลิตพระแก้วห้อยคอ และพระแก้วหน้าตัก 5 นิ้วรุ่นล่าสุดไม่ใช่ 25 พุทธศตวรรษ ท่านบอกว่า ท่านทำล๊อตนี้แล้ว อาจไม่ได้ทำอีก ผมนึกไม่ถึงว่า ต่อมาอีกปีสองปี ท่านเลิกกิจการเป็นที่เรียบร้อย ปิดตำนานคุณพ่อของท่านคือไท้ยิป หนึ่งในห้าปรมาจารย์สร้างพระแก้วตั้งแต่ พ.ศ. 2497 98

 

ต่อจากนี้ จะได้ตอบในข้อที่ว่า พระแก้ว 25 ศตวรรษหน้าตัก 3 และ 5 นิ้ว ทุกรุ่น ทุกปาง ทุกสำนัก รวมทั้งของวัด หรือบางรุ่นเจ้าของอาจไม่ใช่วัดสร้างเอง หากแต่เป็นผู้มีจิตศรัทธาสร้างแล้วน้อมถวายแก่พระมหาเถระบางรูป หรือถวายวัด ทั้งหมดรวมเรียกว่า เจ้าของงาน

ว่า เจ้าของงานมีการสร้างแม่พิมพ์เหล็กเกินกว่ารุ่นละ 1 ชุดหรือไม่ ?

 

ผมจะตอบเพื่อให้ท่านที่ต้องการรู้ หรือต้องการสังเกตว่า ทำไมบางองค์รุ่นเดียวกัน แต่ไม่เหมือนกัน คือกลัวปลอมว่างั้นเถอะ

ก็ขอโปรดติดตามนะครับ ผมจะอธิบายจากประสบการณ์จริงที่ผ่านมา ท่านโปรดจินตนาการตาม เพราะผมไม่เคยถ่ายรูปของงานพระแก้ว 25 ศตวรรษเลย

 

ความไม่เหมือนกันที่มักพบเจอในแทบทุกรุ่น ส่วนมากในขนาดหน้าตัก 3 และ 5 นิ้ว คือ รูปร่างของโพรงอากาศภายในองค์พระแก้ว บางองค์จะเห็นว่า โพรงอากาศจากฐานลึกเข้าไปถึงคอ บางองค์ลึกถึงอกด้านบน บางองค์ถึงกลางอก บางองค์ถึงลิ้นปี่ บางองค์ถึงกระเพาะอาหาร บางองค์ถึงสะดือ และบางองค์ต่ำกว่าสะดือ

 

ลักษณะของรูปร่างของโพรงอากาศในบางรุ่น ทั้งๆที่เป็นรุ่นเดียวกัน แต่ไม่เหมือนกัน บางองค์โพรงอากาศทรงกรวยสมมาตร บางองค์กรวยไม่สมมาตร ใหญ่ข้างเล็กข้าง หรือบางองค์เอียง เฉียง เบี้ยว บิด ก็มี ทั้งๆที่เป็นรุ่นและขนาดเดียวกัน

 

โพรงอากาศนี้ คนไทยมักรู้จักว่า เป็นที่บรรจุมวลสารหรือแป้งขาวๆ ในหลายๆรุ่นมีตราประทับ (ยกองค์พระแล้วมองใต้ฐาน จะเห็นตราประทับ ในรุ่นที่ใช้ตรา) บางรุ่นอาจใช้วิธีอื่นๆก็ได้

 

ปัญหานี้พบมาก คือสีใสและสีอ่อนมากถึงปานกลาง มักไม่พบในสีเข้มจัดหรือสีทึบแสง หรือสีเคลือบ กะหลั่ยทุกสี

แต่ความจริงคือ ทุกสี แต่มองเห็นได้ง่ายในสีอ่อน

 

ปัญหานี้เกิดจากเดือยเหล็กที่ใช้อัดเข้าไป เพื่อทำให้เกิดโพรงอากาศ เดือยเหล็กนี้ทำมาจากเหล็กกล้าชนิดหนึ่ง สมัยนั้นผมได้ยินช่างทำแม่พิมพ์เหล็กเรียกกันว่า เหล็กเอ๊คมัน ทางโรงงานทำแม่พิมพ์เหล็กเขาทำมาคู่กับแม่พิมพ์ ใช้สลับกับแม่พิมพ์รุ่นอื่นแทบไม่ได้** แต่ถ้าเป็นปางอื่นเช่น ปางนั่งจะใช้สลับกับปางยืนไม่ได้เลย

หมายเหตุ
มีบางรุ่นเท่านั้นที่ใช้แทนกัน สลับกันได้

 

เดือยนี้บางแห่งทำมายาว ทำให้แทงลึกถึงหน้าอกด้านบน ในรุ่นนั้น เราก็มักจะเห็นโพรงอากาศว่า ถึงอกด้านบน แต่ แต่เนื่องจากเทคนิคการผลิตนั้น ใช้เวลาประมาณแค่ 1 - 2 นาทีต่อองค์ ซึ่งนั่นหมายความว่า เดือยเหล็กกล้านี้ ต้องถูกอัดเข้าไปในองค์พระ จากฐานแทงขึ้นไปถึงอกทุกนาที ไม่เกินสองนาที และยังต้องอั้นไว้กี่วินาทีอีก แล้วแต่ว่า วันนั้นช่างหลอมแก้วใช้สูตรอะไร ถ้าใช้สูตรหลอมแก้วที่นิ่มมาก เซ็ทตัวช้า ก็ต้องกดคาไว้หลายวินาที แต่มักจะไม่ถึง 10 วินาที ถ้าเจอสูตรแข็งตัวเร็ว แค่ 2 - 3 วินาทีก็เซ็ทตัวแล้ว

เอาไว้จะเล่าเรื่องสูตรแก้วว่า ทำไมต้องมีสูตรแก้วนิ่ม มันเพราะอะไร

 

คราวนี้ เหล็กกล้าที่ถูกกดเข้าไปและแช่หรือจมอยู่ในน้ำแก้วที่ร้อนประมาณ 800 - 1,000 องศาเซนติเกรด หรือปัจจุบันเรียกเซลเซียส มันร้อนมากครับ ส่วนแหลมสุดของเดือยมักชำรุด ทันทีที่ชำรุด นั่นคือทีมช่างทั้งทีม มีช่างม้วนน้ำแก้ว 6 - 7 คน ช่างกดปั๊ม 1 ช่างตัดแก้ว 1 ช่างเปิดปิดแม่พิมพ์ 1 คนงานลำเลียงชิ้นงานเข้าเตาอบอีก 2 - 3 คน รวมสิบกว่าคนต้องพักทันที

 

ช่างเหล็กประจำโรงงานแก้วจะรีบเข้าแก้ไขปัญหา ซึ่งส่วนมากคือการตัดออกอีกนิดนึง จึงทำให้องค์ที่ใช้ลิ่มเดือยหลังจากซ่อมนี้ โพรงอากาศจะตื้น เช่น จากอกด้านบน มาเป็นบริเวณกระเพาะอาหาร หรือถึงสะดือก็มี ถ้าช่างตัดถึงตรงนั้น