อาฬวกยักษ์

อาฬวกยักษ์

ถาม : อาฬวกยักษ์ เป็นยักษ์แต่ทำไมบรรลุเป็นพระโสดาบัน ?
ตอบ : คำว่า ยักษ์ ในที่นี้หมายถึงผู้ประเสริฐ เป็นเทวดาในชั้นจาตุมหาราชิกาภูมิ ยักษ์ในสมัยก่อนที่เป็นผู้ประเสริฐ ก็คือเทวดาจำพวกหนึ่งในบริวารของท้าวเวสสุวรรณ แต่ยักษ์ในความหมายของเรา บาลีเรียกว่า รากษส คือ พวกที่กินคน

อาฬวกยักษ์อยู่ที่เมืองอาฬวี พระพุทธเจ้าเสด็จไปโปรดเป็นการเฉพาะ เพราะเห็นว่ามีวิสัยที่จะบรรลุธรรมได้ พอพระองค์เข้าไปยังที่อยู่ของอาฬวกยักษ์ บรรดาสนมบริวารทั้งหลายของอาฬวกยักษ์เห็นพระพุทธเจ้าก็ดีใจ ได้ข่าวมานานเหลือเกินแล้วว่าพระสมณโคดมเกิดขึ้นในโลก แต่ไม่มีโอกาสได้เข้าเฝ้า พอพระองค์เสด็จมาก็ต้อนรับขับสู้เป็นอย่างดี

ตอนนั้นอาฬวกยักษ์ไปเฝ้าท้าวเวสสุวรรณอยู่ เพื่อนยักษ์คือเหมวตยักษ์ บอกว่า "ลาภใหญ่มาถึงท่านแล้ว พระสมณโคดมอยู่ที่สำนักของท่าน รีบกลับไปต้อนรับเถิด" อาฬวกยักษ์โกรธจนไฟขึ้นหัว แสดงว่าสาวสวย ๆ เยอะ กลัวว่าพระพุทธเจ้าจะไปแย่งสาว ๆ ของตัว จึงรีบกลับมายังที่อยู่ของตน

แสดงว่ายักษ์ในสมัยนั้นก็ไม่ได้มีศรัทธาในพระพุทธศาสนาทั้งหมด ตัวอย่างที่เห็นชัดที่สุดคือ การสวดภาณยักษ์ ภาณพระ การสวดภาณยักษ์ก็คือ การที่ท้าวมหาราชทั้ง ๔ โดยมีท้าวเวสสุวรรณเป็นหัวหน้า มีความเห็นว่า ท่านทั้งหลายก็ได้นับถือศาสนาพุทธแล้ว แต่ไม่แน่ว่ายักษ์อื่น ๆ จะนับถือศาสนาพุทธ

ดังนั้น..ถ้าหากว่าพระภิกษุในพุทธศาสนาไปธุดงค์ปฏิบัติธรรมในสถานที่ต่าง ๆ อาจถูกบริวารยักษ์ที่ไม่นับถือทำร้ายเอาได้ ท่านจึงผูกบทสรรเสริญคุณพระพุทธเจ้าขึ้นมา แล้วเรียกประชุมยักษ์ทั้งหมดประกาศให้ทราบว่า จะนำคาถาบทนี้ มีเนื้อความว่าดังนี้ ไปถวายพระสมณโคดมสัมมาสัมพุทธเจ้า เพื่อมอบให้แก่ภิกษุสามเณรในการสวดสาธยาย

ถ้าหากว่าภิกษุสามเณรท่านใดสวดสาธยายพระคาถานี้ แล้วยักษ์บริวารไม่ว่าระดับไหนก็ตามไปทำการเบียดเบียน จะปรับโทษเท่ากับขบถ เพราะท้าวเวสสุวรรณท่านถือว่าเป็นจอมกษัตริย์ของบรรดายักษ์ทั้งหลาย

ดังนั้น..การประกาศให้ยักษ์ทั้งหลายรู้ จึงได้เรียกว่า ภาณยักษ์ คือ ยักษ์พูด , ภาณะ คือ คำพูด อย่างเช่นผู้หญิงชื่อ สุภาณี แปลว่า พูดดี พูดเพราะ

ท้าวมหาราชทั้ง ๔ ก็เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า ตรัสเล่าเรื่องทั้งหลายเหล่านี้ พร้อมทั้งบทพระคาถาถวายแก่พระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าเมื่อรับพระคาถามาแล้วก็เรียกประชุมพระภิกษุสามเณร ตรัสบอกให้ทราบถึงอานิสงส์ของพระคาถาและที่มา

ตอนพระพุทธเจ้าตรัสบอกพระทั้งหลายให้ทราบ เรียกว่า ภาณพระ คือพระพูด

ในเมื่อยักษ์ทั้งหลายไม่ได้เคารพพระพุทธเจ้าเสมอกัน อาฬวกยักษ์โกรธพระพุทธเจ้าที่เข้าไปในสำนักโดยไม่ได้รับเชิญ จึงรีบกลับมายังสำนักตน มาถึงก็ตวาดไล่ให้ออก

พระพุทธเจ้าท่านก็เดินออก อาฬวกยักษ์ถึงกับงง "ไหนว่าพระสมณโคดมมากด้วยศักดานุภาพ แม้แต่พรหมทั้งหลายก็ไม่อาจจะต้านทานอานุภาพได้ แล้วทำไมเราไล่แล้วออกง่าย ๆ ?"

เอาความคิดและนิสัยของตัวไปใส่ให้พระพุทธเจ้า ว่าถ้าเป็นตัวเองจะไม่ออกแน่ พอบอกพระพุทธเจ้าให้หยุด ท่านก็หยุด บอกให้กลับเข้าไป ท่านก็กลับเข้าไป อาฬวกยักษ์ก็เลยงงว่าพระพุทธเจ้าว่าง่ายขนาดนี้เชียวหรือ ? หารู้ไม่ว่าเป็นเทคนิควิธีการสอนอย่างหนึ่ง ว่าคนที่กำลังโมโหมาจะทำอย่างไรให้หายโมโห อีกฝ่ายหนึ่งพอโทสะลดลงแล้ว ท่านถึงได้เทศน์โปรด แล้วก็ได้บรรลุมรรคผล

เพราะฉะนั้น..ยักษ์ในที่นี้ เป็นหนึ่งในสี่เหล่าเทวดาของชั้นจาตุมหาราช มีโอกาสบรรลุมรรคผลได้

พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เดือนธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๕๓ ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ

ที่มา : www.watthakhanun.com