เรื่องเด่น นั่งสมาธิแล้วขาชาควรเปลี่ยนท่าได้มั้ยคะ

รบกวนสอบถามค่ะ ถ้าเรานั่งสมาธิแล้วขาชาถึงสะโพก จนเรารู้สึกกลัวว่าเลือดจะไม่ไปเลี้ยงช่วงขา เราสามารถประคองจิตนิ่งๆ หลับตาเหมือนเดิมแล้วค่อยๆขยับเปลี่ยนท่าเป็นพับเพียบจนขาหายชาแล้วค่อยๆเคลื่อนขากลับมาท่าเดิมได้มั้ยคะ รู้สึกว่าพอมันชานานๆแล้วจิตเราไปกังวลอยู่ตรงนั้น หรือเราปล่อยให้ชาไปเรื่อยๆจนทนไม่ไหวเองคะ แต่ตรงจุดนี้ทำให้นั่งสมาธิไม่ไปถึงไหนเลยค่ะ รบกวนด้วยนะคะ ขอบคุณมากค่ะ

 

ลองพิจารณาถึงความเหมาะสมเองนะคะ
เป็นข้อคิดเล็กน้อยเพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์กันค่ะ

การฝึกสมาธิแล้วรู้สึกว่าปวดมาก มีเหตุผลหลายอย่างที่ครูบาอาจารย์มักจะเทศน์สอนเราในขณะที่เราฝึกสมาธิใหม่ๆ เสมอว่า การทนต่อการปวดนั้นคือการฝึกความขันติ หรือ ความอดทน ให้ทนไปเรื่อยๆ เป็นปฏิกริยาของร่างกายที่มันไม่เคลื่อนไหว ธรรมชาติของกายก็เป็นอย่างนั้นทุกคน เพื่อให้มองเห็นอนิจจัง มันต้องเปลี่ยนแปลงเคลื่อนไหวไม่หยุดนิ่ง และให้เห็นทุกข์ของการมีกาย

การฝึกความอดทนทางกายแล้ว ถ้าเรายังฝึกไม่ได้ การอดทนทางใจต่ออารมณ์ที่มากระทบต่อบุคคลรอบข้างมันมากกว่านี้ ฝึกความอดทนเพื่อให้เห็นทุกข์จากการมีกายสังขาร และนำความอดทนจากการฝึกนี้ไปใช้กับการอดทนทางใจต่ออารมณ์ได้ค่ะ

และการอดทนนี้ทำให้เราได้ดีกว่า ถึงแม้มันจะมีรสขมแต่ก็หอมหวานในวันข้างหน้า การทนตามเจ็บปวดจะได้สมาธิได้ดีกว่า แนบนิ่งกว่า สติตั้งมั่นกว่าการเปลี่ยนบ่อยๆ และยังให้มองเห็นว่า ไม่ว่าอะไรมันก็ทนอยู่ได้ไม่นานมันต้องเปลี่ยนแปลงไป หากได้สมาธิแล้วความเจ็บปวดจะหายไปเอง

แต่ถ้าเป็นกรณีนั่งแล้วไม่ได้ฐานที่ดีตั้งแต่เริ่มแรก เกิดความเจ็บปวดจนทนไม่ไหว ก็เปลี่ยนได้ค่ะ. ถ้าเปลี่ยนแล้วสมาธิไม่หลุดรักษาไวัได้ดังเดิม. เพียงเปลี่ยนท่านั่ง สมาธิไม่หายไปประคองไว้ได้ ก็ถือว่าเป็นการวัดกำลังจิต คือ สติของเราได้อีกด้วยค่ะ

แต่ถ้าใครเปลี่ยท่านั่งแล้ว. แล้วต้องออกจากสมาธิ แล้วต้องเริ่มต้นใหม่เรื่อยๆ ใช้ไม่ได้แล้วค่ะ ต้องใช้ความอดทนจึงจะสำเร็จผลในการทำสมาธิเท่านั้น
และสำคัญก่อนที่จะนั่งสมาธิเพื่อสำรวจท่านั่งเพื่อให้ได้ฐานที่มั่นคงและสบายก่อนนั่งค่ะ

 

หาท่าที่นั่งแล้วไม่ปวดไม่เจ็บไม่เหน็บชาตั้งแต่เริ่มจะดีกว่าครับ หากเกิดเวทนาอย่างนั้น ใจก็ไม่อาจสงบ ถ้าขยับเปลี่ยนท่าระหว่างปฏิบัติ สมาธิก็จะถอยออกมา เท่ากับมาเริ่มต้นใหม่อีก แล้วพอเกิดเวทนาอีก ก็ขยับอีก ไม่ขยับก็เจ็บ และจดจ่อกับเวทนา สุดท้ายการปฏิบัติก็จะไม่ได้ผลเลย

 

ฝึกได้ สองแบบครับ

แบบแรกก็เปลี่ยนอิริยาบท
จากนั่งเป็น ยืน หรือ เดิน สลับกันไปสลับกันมา

แบบสอง ก็คือ นั่งทนไปเลยครับ มันจะไม่ชา แค่สะโพกครับ
มันจะลามไปหลัง ไปยันหัว คอ บ่อ ไหล่
กระดูก ขา หน้าแข็ง หลังเท้า ก้นกบ ไหล่ หลัง

มันจะสลับหาย สลับเกิด ไปเรื่อย
พอไปถึง จุดปวดแทบตายที่สุด
มันก็จะเปลี่ยนเป็นสุขสะบายๆ แบบที่สุด
สลับจุดไปเรื่อยครับ

แล้วคุณจะรู้จังหวะ ในการทำสมาธิ
ในแต่ละรอบของตัวเอง

การนั่งทนก็เป็นการฝึกความอดทนอย่างนึง

การฝึกไปจนสุดช่วง ในแต่ละแบบ

มันก็จะไปเจอจุดนัด พบ เหมือนกันครับ

อีกอย่าง หากจะฝึกนั่งทน
ให้หาเบาะมาหนุนที่ก้นครับ
จะทำให้หลังตรงขึ้น

อีกนิด ไม่ว่าจะแบบไหน หากไม่ฝึกต่อเนื่อง ก็ไลฟ์บอย

 

ขอบพระคุณคุณpinit417มากเลยนะคะ ปิ๊กรู้สึกชามากกว่าปวดค่ะ เพราะผ่านช่วงปวดมาบ้างแล้ว แต่กลัวไปเองว่าเลือดจะไม่ไปเลี้ยงขาจนผิดปกติค่ะ แสดงว่าถ้าเป็นไปได้ ปิ๊กไม่ต้องกังวลอาการชาที่ขาและถ้าไม่ต้องเปลี่ยนท่านั่งได้น่าจะดีกว่า ขอบคุณสำหรับคำแนะนำดีๆนะคะ

 

ขอบพระคุณมากค่ะคุณคะนึง ปิ๊กจะพยามไม่เปลี่ยนท่า จะต้องผ่านไปให้ได้ค่ะ ..จริงค่ะเวลาปิ้กเปลี่ยนท่าสมาธิมักจะหลุดและต้องกลับมาเริ่มดูลมใหม่หลายครั้งค่ะ ขอบคุณมากนะคะ

 

ขอบพระคุณคุณtsukinoมากค่ะ น่าจะลองเริ่มต้นหาท่านั่งที่เหมาะกับเราดูค่ะ ขอบคุณมากสำหรับคำแนะนำนะคะ

 

ขอบพระคุณคุณปราบเทวดามากค่ะ อ่านแล้วตกใจเล็กน้อย ว่าอาการชาสามารถชาไปถึงทุกส่วน แสดงว่าปิ๊กยังอยู่จุดเริ่มต้นจริงๆ จะพยามต่อไปค่ะ รบกวนถามอีกนิดได้มั้ยคะ ปกติที่นั่งแล้วมีอาการเจ็บจนแทบตายนี่ นั่งนานประมาณไหนคะ ขอบคุณมากๆค่ะ

 

อันนี้สำหรับผมเองนะครับ สมัยฝึกใหม่ๆ จาก สามทุ่ม ถึงตีห้า
กลางวัน เก้าโมงเช้าถึง สี่โมงเย็น แต่มีพักเเที่ยง คนอื่นไม่ทราบได้

แรกๆ รอบปวด จะเริ่ม สามสิบนาทีแรกผ่านไป จะปวดไป จนสุดรอบต่อไปจนหนึ่งชั่วโมง

จากนั้นจะสะบายๆ ไปพักนึง15-20 นาที
แล้ว มันจะมาใหม่ ในชั่วโมงต่อมา แล้วจะเปลี่ยนจุดอาการปวด ไปเป็นจุดอื่นๆ

จุดแรกๆที่เป็น จะเป็นที่หัวเข่า แล้วก้ไล่มาหน้าแข้ง มาหลังเท้า

มาที่ก้น มาที่หลัง มาที่ไหล่ คอ ตรึงไปจนท้ายทอย

ฝึกอย่างนี้ไป สองเดือนแรก หลังเท้าจะชาไปสองอาทิตย์กว่าจะหาย

จากแรกๆอาการปวดจะมา ตอนสามสิบนาทีผ่านไป
พอชำนาญหน่อย มันจะมาตอนเราตั้ง ได้ประมานชั่วโมงครึ่ง
ไปจนถึง สองชั่วโมง มันถึงจะมีอาการปวด แต่จะไม่หนักแบบตอนฝึกแรกๆๆ

ซึ่งอาการ สงบๆ เป็นเวลา เกือบสองชั่วโมง ที่ได้สงบนิ่ง
มันเพียงพอต่อการพิจารณากรรมฐาน 5 และ อาการ32 ในแต่ละรอบการนั่ง

จากนั่งก็เปลี่ยนอิริยาบทเป็นเดินมั่ง ยืนมั่ง แล้วแต่ความสะดวก
แล้วก็ ทำแบบเดิมใหม่

สิ่งที่ขาดไม่ได้คือ วัตรสวดมนต์ทุกครั้งก่อน นั่งสมาธิ(อันนี้ ครูผม กำชับมาก)

บทหลักๆ ก็มี
ไตรสรณะคม
ธรรมจักร
นะโม 8
ยันทุน
กรณียเมตาสูตร
โพธิบาท
บารมีสามสิบทัศ
อิติปิโส พาหุง มหากา
แล้วก้กรวดน้ำ

 

จขกท. จะเปลี่ยนจากนั่งขัดสมาธิมานั่งพับเพียบใช่ไหมครับ คุณนั่งนานเท่าไรนาทีครับ ที่ว่านั่งสมาธิคุณกำหนดอารมณ์แบบไหนครับ

 

เจนเคยนั่งจนชาแล้วเหมือนขาไม่รู้สึกเลยคะพี่ปิ๊ก แต่พอถูกสะกิด ขามาเต็มๆเลยคะ หนักและปวดมากก

 

ทีหลังก็หาที่นั่งที่สบายๆ เช่นนั่งบนเก้าอี้นวม
แต่ก็ต้องระวัง หลับสัปหงกตกเก้าอี้ จะอันตรายกว่านั่งบนพื้นนะ
ทางที่ดีคือ ทำเข็มขัดนิรภัยเอาไว้ด้วย
ถ้าไม่มีจริงๆ ก็ผ้า หรือเชือกอะไรที่มันนุ่มๆมัดไว้

 

อนุโมทนา สาธุๆๆค่ะ ..สุดยอดเลยค่ะ นั่งได้นานสุดๆ ขอบคุณมากนะคะมาแบ่งปันความรู้ให้ค่ะ

 

ขอบพระคุณมากค่ะ

 

พี่ยังไม่ถึงไหนเลยเจน เจนเก่งจังจ้าา

 

ใช่ค่ะ ปิ๊กนั่งหลังจากประมาณ 20 นาทีแรกก้อจะเริ่มขาขวาชาเลยค่ะ แล้วจะชาอยู่อย่างนั้นจนทนได้ไม่เกินอีก 15 นาที จะค่อยๆเปลี่ยนเป็นนั่งพับเพียบประมาณ 5 นาทีพอหายชาก้อกลับมาท่าขัดสมาธิเหมือนเดิม รวมนั่งประมาณไม่เกิน 1 ชม.ค่ะ พยามดูลมหายใจค่ะ แต่พอเบามากเราจะหายใจแรงและลึกอีกจนสักพักก้อเบาเหมือนเดิม ความคิดก้อมีเรื่องคิดเข้ามาเป็นระยะๆค่ะ พอเผลอคิดได้แปบก้อกลับมาสังเกตุลมใหม่ อยู่วนไปมาแบบนี้ค่ะ รบกวนแนะนำด้วยค่ะ ขอบคุณมากค่ะ

 

ไม่มีท่านั่งไหนไม่ปวดครับ ยังไงก็ปวด แต่ก็ควรหาท่าที่เหมาะกับเรา

ปกติแล้วถ้านั่งบ่อยๆมันก็จะนั่งได้นานขึ้นเรื่อยๆแหละ

ถ้าอยากนั่งต่อเพราะยังประครองสมาธิไว้ได้ก็ให้ ยกหัวเข่าขึ้น ไม่ต้องเปลี่ยนท่ายังไงมันก็ปวด

ไม่ไหวจริงๆให้เลิกไปพักหรือไปเดินจงกรมก็ได้ เพราะยังไงก็ยังไม่มีกำลังพอจะไปดูสังขารหรอก

 

ถ้ากำลังจิต กำลังใจสูง ก็จะทนได้ผ่านตรงนี้ไปได้

ถ้าฝึกใหม่ๆ ทนไม่ได้ก็ต้องเปลี่ยน เพราะทำให้ฟุ้งซ่าน แต่พอเปลี่ยนบ่อยๆ จิตก็ไม่สงบลงสมาธิ เพราะ พอชาๆ เราก็หลุดไปฟุ้งซ่านที่ขาวนลูปไปเรื่อยๆ ครับ

จริงๆ ถ้าฝึกไป เรียกว่า นั่งทน ทนไปเรื่อยๆ ทุกๆวัน แรกๆ ก็แปปเดียว พอหลังๆ ก็ได้นานๆ สุดท้าย จะทนได้ ขนาด ชา แล้วก็เลือดหยุดเดิน แล้วก็จะปวดเพราะเลือดไม่เลี้ยง พอผ่านตรงนี้ไปได้ เราก็จะหมดความรู้สึก เพราะปวดจนมันหายปวด ถ้าทนตรงนี้ผ่านไปได้ เพราะเริ่มนานๆไปจนหมดความรู้สึก จนสุดท้ายเราเลิกนั่งสมาธิ ก็ต้องใช้มือ มายกขาออกให้เลือดเดินตามปรกติ ก็จะค่อยๆ รู้สึกกลับมาเอง

สิ่งสำคัญ คือ เราทำสมาธิ เราให้จิตสงบ ลงสมาธิ ครับ

บางคนนั่งทนตลอดคืน แต่จิตไม่รวมลงสมาธิ ก็เรียกได้แค่ว่า นั่งทน ...

วิธีปฏิบัติ มี 2 อย่างคือ

1.ใช้คำภาวนา ไม่จิตสงบไม่ฟุ้งซ่านไปกับ อาการทางกาย โดยการภาวนาไม่ให้ขาดตอน จนจิตเป็นสมาธิ

2.พิจารณาความเจ็บปวด ไล่พิจารณาไปเรื่อยๆ จนจิตเป็นสมาธิ

จริงๆ เรื่องบางเรื่องบางคนนี่ นั่งเล่นเกม นั่งดูหนัง นั่งเล่นคอม นั่งเล่นโทรศัพท์ ได้ตลอดวัน พอนั่งสมาธิไม่ถึง 5 นาที ทนไม่ไหวก็มี

 

แต่พอขยับตัว ความปวดมาเต็มๆคะ สงสัยไปไม่ถึง

 

ไปกันใหญ่

ไปไปมามา จะ นั่งสมาธิพิจารณาธรรม

หรือนั่งเอาปวด เอาชา

ถ้านั่ง พิจารณาธรรม เราจะ อาสัย ความปวด
ความชาที่ผ่านมาผ่านไป เดี๋ยวเกิด เดี๋ยวดับ

เมื่อ สติ ระลึกความปวด ความชา สัมปยุตกับ
การเหนเกิดดับ เราจะเรียกว่า จิตจดจำสภาวะ
ธรรม ได้

จดจำแล้วได้อะไร

จะได้ การระลึกสภาวะธรรม ปวด ชา เปนสภาพ
ธรรมที่มีตลอดเวลา ทุกขณะลมหายใจ

เดินอยู่ มันก้มี ปวด มีชา เกิดดับ

แรกๆ จะเริ่มจดจำสภาวะธรรมได้ ตรงปลาย
นิ้ว ปลายเท้า

ตามระลึกว่ามี ตามร่างกาย แม้น ยืน เดิน
นั่ง นอน ดื่ม ทำ พูด คิด มันมีขิงมันตลอด
เดี๋ยวขา แขน นิ้ว ท้อง น่อง เข่า ชิ้น อก ปอด
เส้นจี้

พอระลึกได้บ่อยๆ มันจะเกิด ปิติ ที่เปนองค์
ฌาณขึ้นมา เพราะ การกำหนดรู้สภาวะธรรม
ที่มีญานสัมปยุต เมื่อทำบ่อยๆ ทำให้มากๆ
มันเปน กายคตาสติ

ทำให้มากๆ อีก โดยฉลาดยก สภาวะธรรม
ที่ละเอียด ปราณีตขึ้น จิตจะละ การระลึก
สภาพชา เวทนากาย มาพิจารณา เวทนาจิต(ปิติ
สุข อุเยกขา) มีสภาพเกิดดับ แทนการวิตกวิจาร
เวทนากาย

เดิน ยืน นั่ง นอน ดื่ม ทำ พูด คิด ปิติเกิดตลอด
ทุกขณะจิต เพราะ อาการชากายที่เกิดบ่อย
ที่สุด คือ ชาจากการหายใจ มันจะ ชา ทุก
ครั้งที่หายใจเข้าสุด ออกสุด กระแส

เมื่อยกสภาพธรรม เวทนาจิตเกิดดับ การภาวนา
ก้ปราณีตขึ้น เลิกเมา ท่านั่ง ท่านอน ท่ายืน
ท่าเยื้อง ท่าย่าง ยก คู้ เหยียด

ก้จะมั่นคง อุเบกขา ไม่เลือกท่า ก้จะเหนได้
อีกว่า อุเยกขานั้น มีอยู่ใน ทุกขณะจิต

อภิธรรม ระบุว่า ทุกรอบขณะจิต มีอารมณ์
ฌาณเกิดอยู่แล้ว นักปฏิบัติธรรม จะยกขึ้น
มาพิจารณาได้ เหมือน ตาเหนรูป

พอภาวนาได้แบบนี้ รอววิถีจิตเกิดทางตา
ก้ดับทางตา เกิดทางหูดับทางหู เกิดภพ
ทางใด "ชา" ชรา มรณะ ตั้งอยู่ไม้ได้
ทางนั้น ภพนั้น ชาตินั้นเสมอ

พอภาวนาได้แบบนี้ ก้จะเรียกตนว่า มีอินทรียภาวนา

มีภูมิจิตปรกติ แต่ไม่ห่างจากฌาณ