1. ชื่อ บัวสาย
2. ชื่ออื่น สายบัว บัวกินสาย บัวขม บัวขี้แพะ จงกลนี บัวจงกลนี สัตตบรรณ สัตตบุษย์ ปริก ป้าน ป้านแดง บัวแดง
3. ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea lotus Linn.var.Pubesens Hook.f.&Th.
4. วงศ์ NYMPHAEA CEAE
5. ชื่อสามัญ Water lily , Lotus stem
6. แหล่งที่พบ พบทั่วไปทุกภาค
7. ประเภทไม้ พืชที่อาศัยอยู่ในน้ำ
8. ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้น เป็นพืชน้ำสายพันธุ์ดั้งเดิมของไทย มีเหง้าอยู่ใต้ดินรากฝังในโคลนเลนก้านอยู่ใต้น้ำ ก้านดอกอ่อนมีเปลือกลอก
ออกได้เป็นสายใย ผิวเกลี้ยงไม่มีหนาม
ใบ ใบกลมแผ่นกว้าง เส้นผ่าศูนย์กลาง 25-30 ซม. ขอบใบหยักแหลมฐานใบเปิด
แผ่นใบอ่อนวางบนผิวน้ำ ด้านบนสีเขียวเหลือบน้ำตาลอ่อนไม่มีนวล ด้านล่างเขียวอ่อน ใบแก่สีเขียวมีขนใต้ใบเล็กน้อย ก้านใบสี
น้ำตาลอมเขียวอ่อนค่อนข้างเปราะ ข้างในเป็นรูอากาศ
ดอก ดอกรูปใบหอกยาวเรียวปลายแหลมสัดส่วนสวยงาม ด้านนอกของกลีบเลี้ยงสีเขียว
อ่อน ส่วนด้านในมีโคนสีขาวปลายสีชมพู กลีบดอกสีชมพูกลีบยาวปลายมนซ้อนไม่มาก ทรงดอกแผ่ครึ่งวงกลมเกสรตัวเมียก้าน
สีเหลือง เกสรตัวผู้เป็นแท่งแบนยาวเหมือนนิ้วมือ
เรียวเล็ก อับละอองเกสรตัวผู้สีเหลืองน้ำตาล ล้อมเกสรตัวเมียเป็นชั้นๆ ออกดอกพร้อมกัน
และทยอยออกตามกัน อายุที่ดอกบานราว 3-4 วัน เป็นบัวที่ดอกบานในเวลากลางคืนและหุบกลางวัน ผล เป็นฝักเล็ก เมล็ด
เล็กสีดำอยู่ในเนื้อหุ้ม มีลักษณะเป็นวุ้นใส
9. ส่วนที่ใช้บริโภค ก้านดอก ไหล
10. การขยายพันธุ์ เมล็ด เหง้า
11. สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม พบตามห้วยคลองบึงที่มีน้ำทั่วไป ขึ้นดีในที่กึ่งร่มกึ่งแดด
12. ฤดูกาลที่ใช้ประโยชน์ ตลอดทั้งปี
13. คุณค่าทางอาหาร คุณค่าทางอาหารในส่วนที่รับประทานได้ 100 กรัม ประกอบด้วย
ก้านสายบัว Cal 6 Unit Moist 97.6 Ure% Protein 0.2 Gm. Fat 0.1 Gm. CHO 1.1 Gm. Fibre 0.4 Gm. Ash 0.5 Gm. Ca 0 mg. P 3 mg. Fe 0.2 mg. A.I.U. 45 B1 0.02 mg. B2 0.02 mg. Niacin 0.4 mg. C 15 mg.
14. การปรุงอาหาร ก้านดอก ลอกผิวที่หุ้มรับประทานสดเป็นผักร่วมกับน้ำพริก หรือนำไปปรุงอาหาร เ
ช่น ผัด แกง กะทิ แกงส้ม
15. ลักษณะพิเศษ บัวสาย รสจืด เย็น ช่วยบรรเทาความร้อนในร่างกาย
16. ข้อควรระวัง -
17. เอกสารอ้างอิง
กองโภชนาการ กรมอนามัย. 2530. ตารางแสดงคุณค่าอาหารไทยในส่วนที่กินได้ 100 กรัม. 48 หน้า.
เต็ม สมิตินันทน์. 2523. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (ชื่อพฤกษศาสตร์-ชื่อพื้นเมือง). กรมป่าไม้ 379 หน้า.
มูลนิธิโตโยต้าประเทศไทยและสถาบันวิจัยโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล. 2541. มหัศจรรย์ผัก 108. พิมพ์ครั้งที่ 4. 411 หน้า.
สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. 2542. ผักพื้นบ้านภาคกลาง 279 หน้า.
สำนักงานคณะกรรมการการสาธารณสุขมูลฐาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. 2538. ผักพื้นบ้าน : ความหมายและภูมิปัญญาของสามัญชนไทย 261 หน้า.
ที่มา