กระโดนบก

Enlarge
Enlarge
Enlarge
Enlarge

1. ชื่อ กระโดนบก

2. ชื่ออื่น กระโดนโคก กะนอน ขุย แซงจิแหน่ เส่เจ๊อะบะ ปุย ปุยกระโดน ปุยขาว ผ้าฮาด พุย หุกวาง ต้นจิก ผักกระโดน

3. ชื่อวิทยาศาสตร์ Careya sphaerica Roxb. และมีชื่อพ้องทางพฤกษศาสตร์ว่า Careya arborea Roxb.

4. วงศ์ BARRINGTONIACEAE

5. ชื่อสามัญ Tummy - wood

6. แหล่งที่พบ พบทั่วไปของทุกภาค ตามป่าเบญจพรรณ ป่าทุ่งนา

7. ประเภทไม้ ไม้ยืนต้น

8. ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ต้น ไม้ยืนต้นขนาดกลาง ความสูงประมาณ 8-20 เมตร มีกิ่งก้านสาขามาก เรือนยอดเป็นพุ่มกลม ขนาดเล็กแน่นทึบ เปลือกต้นเป็นสีเทาหนา และแตกออก เป็นแผ่นๆ บางที่อาจถูกไฟป่าเผาทำให้เปลือกออกสีดำคล้ำ
ใบ เป็นใบเดี่ยวรูปไข่เรียงเวียนกันตามปลายกิ่ง ขนาดใบกว้าง 12-15 ซม. ยาวประมาณ 12-20 ซม. ขอบใบหยิกออกแบบสลับ ก้านใบยาว 2-3 ซม.
ดอก ออกเป็นดอกเดี่ยวช่อๆ ละ 2-3 ดอก กลีบดอกและกลีบรองดอกอย่างละ 4 กลีบ ดอกมีสีขาวหรือสีขาวนวลและเหลืองนวลร่วงง่าย กลีบดอกยาวประมาณ 1-5 นิ้วโคนกลีบดอกเชื่อมกัน เป็นรูประฆังเกสรตัวผู้ยาวเป็นปลายพู่สีแดงจำนวนมาก
ผล ผลโตกลมกว้างประมาณ 5 ซม. ยาว 6.5 ซม. มีสีเขียวภายในมีเมล็ดเป็นจำนวนมาก เมล็ดเป็นรูปไข่

9. ส่วนที่ใช้บริโภค ยอดอ่อน ใบอ่อน ดอกอ่อน

10. การขยายพันธุ์ เมล็ด การตอนกิ่ง

11. สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม เป็นไม้ที่ทนความแห้งแล้ง และแสงแดดได้ดี

12. ฤดูกาลที่ใช้ประโยชน์ เดือนมีนาคม - เมษายน

13. คุณค่าทางอาหาร คุณค่าทางอาหารในส่วนที่รับประทานได้ 100 กรัม ประกอบด้วย

ยอดผัก

Cal 72
Moist ure% 76.8
Protein Gm.2.6
Fat Gm. 0.5
CHO Gm.14.2
Fibre Gm.1.9
Ash Gm. 1.3
Ca mg. 13
P mg. 18
Fe mg.1.7

Vitamins

A.I.U 3958
B1 mg.0.10
B2 mg.0.88
Niacin mg.1.80
C mg.126

14. การปรุงอาหาร ยอดอ่อน ใบอ่อน ดอกอ่อน รับประทานเป็นผักสดกับน้ำพริกหรือ แจ่ว ส้มตำ ลาบ ก้อยยอดอ่อนรับประทานกับยำมดแดง

15. ลักษณะพิเศษ ยอดอ่อนและดอกอ่อน มีรสฝาดอมมัน

16. ข้อควรระวัง ผักกระโดนเป็นผักที่มีปริมาณสารออกซาเลท กรดออกซาลิค ในปริมาณค่อนข้างสูงถ้าได้รับสารโปรตีนในปริมาณต่ำอาจเป็นสาเหตุเบื้องต้นของการเกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ผักกระโดน(สด) 100 กรัม ประกอบด้วยปริมาณออกซาเลท 59 มิลลิกรัมน้อยกว่าผักโขม 16 เท่าและน้อยกว่าผักชะพลู 12 เท่า

17.เอกสารอ้างอิง

กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. 2535. คุณค่าทางโภชนาการของอาหารไทย. 97 หน้า
กองโภชนาการ กรมอนามัย. 2530. ตารางแสดงคุณค่าอาหารไทยในส่วนที่กินได้ 100 กรัม 48 หน้า.
เต็ม สมิตินันทน์. 2523. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (ชื่อพฤกษศาสตร์-ชื่อพื้นเมือง). กรมป่าไม้ 379 หน้า.
วัชรี ประชาศรัยสรเดช. 2542. ผักพื้นเมือง เหนือ อีสาน ใต้. 81 หน้า.
สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. 2542. ผักพื้นบ้านภาคอีสาน 302 หน้า.
สำนักงานคณะกรรมการการสาธารณสุขมูลฐาน สำนักงานปลักระทรวงสาธารณสุข สถาบันการแพทย์แผนไทย
กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. 2538. ผักพื้นบ้าน : ความหมายและภูมิปัญญาของสามัญชนไทย 261 หน้า

ที่มา

http://www2.doae.go.th/library/vegetable/index.htm

กลับไปหัวข้อ ไม้ยืนต้น

กลับไป ผัก

กลับหน้าแรก